Khi các phương tiện giao thông ngày càng trở nên thống minh và kết nối thì đi kèm với nó cũng là rủi ro tăng cao của việc bị hack chiếm quyền điều khiển.
Những chiếc xe với việc bổ xung các thiết bị điện tử ngày càng trở nên thông minh hơn, đỉnh điểm trong tỷ trọng điện tử đó là những chiếc xe chạy điện với khả năng hứa hẹn tự lái hoàn toàn giúp bạn chỉ việc ngồi lên, ra lệnh bằng giọng nói và chiếc xe sẽ đưa bạn từ điểm này đến điểm kia trong khi bạn thảnh thơi dùng bữa sáng hoặc ngồi lướt tiktok.
Nhưng đi kèm với nó cũng là rủi ro tăng cao của việc bị hack chiếm quyền điều khiển chiếc xe của mình. Khi trải nghiệm bị hack mất quyền kiểm soát máy tính khó chịu như thế nào, thì bạn có thể tưởng tượng trải nghiệm bị hack và mất quyền kiểm soát chiếc xe còn khủng khiếp hơn gấp bội, vì nó đe dọa nghiêm trọng tới an toàn của bạn, gia đình và những người đang ngồi trên xe của bạn, và thậm chí là an toàn của những người xung quanh bạn.
Nếu ai đã từng xem phi “Fast And Furious 8” với giả tưởng hàng loạt chiếc xe bị hack tự động khởi động và di chuyển tạo ra tàn phá về người và của như thế nào.
(Hình ảnh trích từ phim Fast And Furious 8)
Hay thực tế là vụ khủng bố bằng cách lái xe tải đâm vào đám đông tại Pháp năm 2016 khiến 84 người chết. Thì chúng ta có thể hình dung nếu chiếc xe của mình bị hack và mất hoàn toàn quyền điều khiển vào tay kẻ xấu thì thật là nguy hiểm.
Vậy nếu trong trường hợp giả định bạn đang ngồi trên xe đang di chuyển và chiếc xe bị hack mất hoàn toàn quyền điều khiển, liệu rằng bạn có thể làm gì để giảm thiểu nguy hiểm cho chính bạn cũng như ngăn kẻ xấu sử dụng chiếc xe để tấn công những người khác hay không?
Tôi đã suy nghĩ tình huống này và dựa trên các thiết kế của xe hiện nay để thử lập kịch bản dự phòng theo một số cách sau:
- Nếu bạn thấy mình mất hoàn toàn quyền điều khiển, hãy thử tắt ngay xe bằng khóa hoặc nút nhấn nếu có thể, cách này đơn giản và có thể có hiệu quả ngay tức thì.
- Nếu bạn không thể làm cách 1, hãy cố gắng sử dụng phanh tay đặc biệt khi xe dùng phanh tay cơ, nó sẽ ngăn xe tiếp tục di chuyển với tốc độ cao và thậm chí phải dừng lại. Điều này làm tôi có cảm tình hơn với những chiếc xe có phanh tay cơ.
- Nếu cả 2 cách trên đều không khả thi, thì thật may bạn vẫn còn một phương án nữa nhưng sẽ hơi rắc rối một chút.
Chiếc xe chạy điện luôn có một công tắc tổng để ngắt nguồn điện từ pin giành cho các động cơ hay tiếng Anh là “service disconnect switch”.
(Hình ảnh một công tắc tổng của pin xe điện)
Chiếc xe điện sẽ không thể tiếp tục di chuyển nếu không còn nguồn điện từ pin để cấp cho các động cơ. Tôi đã tìm hiểu trên nhiều dòng xe điện cụ thể như Tesla Model 3, Tesla Model Y, Huyndai Ioniq EV, Kia Soul EV hay Nissan Leaf và nhận ra rằng các hãng xe luôn bố trí công tắc tổng này nằm ở ngay phía dưới hàng ghế sau hoặc gần đó. Nghĩa là khi bạn ở trong xe với tình huống khẩn cấp bạn vẫn có thể tiến hành ngắt điện của khối pin trên xe chạy điện. Tôi xin chỉ chi tiết vị trí nơi bạn có thể ngắt điện của pin xe điện cho các loại xe như hình phía dưới:
Tesla Model 3 và Tesla Model Y: Các công tắc và jack cắm điện nằm ngay phía dưới hàng ghế sau
Kia Soul EV và Nissan Leaf: Công tắc được để ở chính giữa khu vực để chân của hàng ghế sau
Hyundai Ioniq EV: Công tắc được để ngay phía sau của hàng ghế sau.
Tôi cũng kèm theo đây các video để hướng dẫn bạn chi tiết hơn cách ngắt điện cao áp của pin này trong trường hợp bạn cần chi tiết.
- https://www.youtube.com/watch?v=F-cMdnFzvsA
- https://www.youtube.com/watch?v=dXtxWa8l2h4&t=354s
- https://www.youtube.com/watch?v=lUDex32QalI
- https://www.youtube.com/watch?v=32nOJCs7YjE
Rất tiếc là tôi chưa tìm thấy thông tin hay tài liệu gì liên quan đến công tắc ngắt điện tổng cho chiếc xe điện đình đám tại Việt Nam hiện giờ Vinfast Vfe34. Nếu có thông tin mong các bạn cung cấp thêm ở comment.
Cuối cùng, điều quan trọng để luôn dự phòng cho những tình huống khẩn cấp là hãy đọc kỹ các tài liệu hướng dẫn được cung cấp bởi nhà sản xuất đi kèm theo xe và tự lên một số phương án xử lý cho mình.
Chúc các bạn lái xe an toàn và không bao giờ gặp phải tình huống oái oăm như giả định trong bài viết này.
